خصوصیات فیزیولوژیک پایدارکنندة عملکرد دانة آفتابگردان در شرایط آبیاری محدود

چکیده در این بررسی پاسخ خصوصیات فیزیولوژیک آفتابگردان به قطع آبیاری در مرحله گلدهی در طی دو سال در شرایط آبیاری مطلوب و محدود بررسی گردید. خشکی بیشترین تأثیر را بر پتانسیل آب برگ، میزان پرولین، عملکرد دانه، سطح برگ و وزن خشک شاخه داشت. عملکرد دانه در اثر آبیاری محدود 40% کاهش یافت. تنش خشکی بر وزن خشک ریشه، نسبت شاخه به ریشه، شاخص برداشت، سطح مخصوص برگ، فلورسانس کلروفیل، شاخص کلروفیل و پتانسیل اسمزی تأثیر­نداشت. همبستگی بین وزن خشک ریشه و شاخه، سطح برگ، شاخص کلروفیل، دمای برگ، محتوای پرولین، میزان رطوبت نسبی و فلورسانس کلروفیل با عملکرد دانه مشاهده شد. بر­اساس میزان تغییر در میزان رطوبت نسبی، پرولین، سطح برگ، فلورسانس کلروفیل و عملکرد دانه از بین 16 لاین اینبرد دو لاین BGK-329 و RGK-21  به ترتیب به عنوان متحمل­ترین و حساس­ترین لاین­های اینبرد شناسایی شدند. وزن خشک شاخه، دمای برگ و تنظیم اسمزی به ترتیب رابطة رگرسیونی درجه دو و سه با عملکرد دانه داشتند. نتایج نشان داد که رشد آفتابگردان در شرایط محدودیت آب تابع تعادل بین وضعیت رطوبتی درون گیاه و سطح فتوسنتز کننده است که بسته به نوع ژنوتیپ از خصوصیات میزان پرولین، تنظیم اسمزی، فلورسانس کلروفیل، شاخص کلروفیل و دمای برگ متأثر می شود. مشارکت این اجزا در صفاتی مانند وزن خشک شاخه و ریشه و در نهایت عملکرد دانه منعکس شده و تعیین کنندة میزان رشد عمومی گیاه، تحمل و پایداری تولید در شرایط محدودیت آب است.